Publishing misinformation about telegram in Iran (Post in Farsi language)

وقتی شبهه اطلاعات اشتباه درباره تلگرام در شبکه خبری رسمی کشور، پشت سر هم تکرار میشود:

در روز های گذشته مقالاتی بسیارشبیه به هم در سایت های رسمی و نیمه رسمی خبری کشور درباره تلگرام منتشر میشود و شامل شبهه اطلاعات و آمارها و تحلیل هایی از تعداد کاربران ایرانی این شبکه  پیام رسان با تکیه بر منبعی نادرست استخراج و حدث زده شده است.

از کاربران عادی که نمیشود توقع داشت که تحقیقی فنی انجام دهند و اطلاعاتی که در منابع رسمی منتشر میشود را مطالعه میکنند. وضعیت روزنامه نگاری تخصصی در کشور ما هم به جایی رسیده است که مقاله ای با این سطح فنی، برای بار اول در روزنامه دولتی ایران منتشر و بعد از آن سایت به سایت کپی و بازنشر میشود. به عنوان نمونه:

مقاله "راز محبوبیت تلگرام در ایران چیست؟" در بخش فناوری اطلاعات سایت خبر آنلاین

مقاله "راز محبوبیت تلگرام در ایران چیست؟" در سایت الف

در مقاله فوق، نویسنده مطرح میکند که با به مشکل خوردن پیام رسان وایبر و نگرانی های امنیتی، کاربران به استفاده از تلگرام که مکالمات امن و رمزنگاری شده ارائه میکند رو آورده اند. در قدم بعد به روز رسانی های مختلفی که در ماههای اخیر بوسیله تلگرام ارائه شده و برخی از امکانات شبکه های اجتماعی فیلتر شده را به کاربران میدهد نام برده شده است.

ولی قبل از همه و در ابتدای مقاله، این پاراگراف جالب وجود دارد:

ایران نوشت: «لشکر ایرانی‌ها در تلگرام 48 میلیون شد» این خبری است که ابتدای هفته جاری خبرگزاری‌ خبرآنلاین منتشر کرد و برخی دیگر از سایت‌ها نیز این آمار را باز نشر کردند. این سایت خبری با اتکا به آمار سایت بین‌المللی alexa که میزان مراجعه ایرانیان به دو آدرس telegram.org و telegram.me را به ترتیب45.3 و 80.5 درصد نشان می‌دهد و همچنین با اتکا به آمارهای اعلام شده از سوی مدیرعامل سرویس تلگرام که به تازگی (فوریه 2016) اعلام کرده این شبکه پیام‌رسان 100 میلیون کاربر فعال دارد و با انجام چند فرمول ریاضی، به این نتیجه رسیده است که تعداد کاربران ایرانی این شبکه نزدیک به 45 میلیون نفر است.

 نویسنده با بررسی رده بندی دو دامنه telegram.org و telegram.me در سایت رتبه بندی الکسا و کل آمارکاربران اعلام شده ازسوی تلگرام را تقصیم بر درصد دسترسی به این سایتها در ایران کرده و به عدد ۴۵ میلیون نفر رسیده است.

سایت الکسا با توجه به متد های مختلف و همینطور بازخورد از نرم افزار Alexa Toolbar که در مرورگرها نصب میشود، ترافیک وب سایت مورد نظر را تخمین میزند. به کار گیری چنین منبعی برای تایین تعداد کاربران ایرانی به کل اشتباه است چون این سایت، ترافیک وب را اندازه گیری کرده و این ترافیک ربطی به ترافیک سرور های اصلی خدمات دهنده به سکوی پیام رسان تلگرام ندارد.

با نصب یک نرم افزار ساده، میتوان دید نرم افزار تلگرام با آی پی های دیگری به جز آی پی های وب سرور این شرکت ارتباط برقرار میکنند که البته همگی در همان گروه آی پی ها - Subnet هستند:

منبع: بانک اطلاعاتی مرکز هماهنگی شبکه رایپ

در این میان برای دیدن ترافیک مبدا و مقصد از این آی پی ها هیچ راهی وجود ندارد به جز اینکه شما متولی ترافیک مقصد (شرکت تلگرام)‌ یا متولی ترافیک مبدا (شرکت ارتباطات زیرساخت ایران) باشید. حتی اگر مقدار ترافیک به این سرورها را هم در اختیار داشته باشید، باز هیچ راه نسبتا دقیقی برای محاسبه تعداد کاربران از ترافیک سرورها وجود ندارد و تنها جایی که میتواند چنین عددی اعلام کند، شرکت تلگرام است.

نکات جالب دیگر:

حالا اطلاعات جالب دیگری نیز به چشم میخورد، مثلا اینکه تمام این آی پی ها (و در نتیجه سرور های خدمات رسان) برخلاف تصور مرسوم نه در روسیه، که در انگلیس و هلند قرار دارند:

منبع: بانک اطلاعاتی مرکز هماهنگی شبکه رایپ

 شرکت متولی این سرورها، یعنی شرکت Telegram Messenger LLP شرکتی است نه روسی، بلکه انگلیسی که در آدرس Suite 2, 23-24 Great James Street, London, WC1N3ES, UK ثبت شده است.

منبع: بانک اطلاعاتی مرکز هماهنگی شبکه رایپ

در پیج ویکیپدیای بنیان گذار این شبکه، آقای Pavel Durov نیز، ذکر شده که این کارآفرین روسی الاصل، در سال ۲۰۰۶ بزرگترین شبکه اجتماعی روسی به نام VKontakte را راه اندازی کرده که رقیب داخلی و روسی Facebook به حساب میاید. بعد از این موفقیت و عدم همکاری برای ارایه اطلاعات کاربران با پلیس روسیه،  با انواع فشارها سهام کل شرکت و همچنین سهام شخصی ایشان در شرکت VKontakte  خریداری شده و آقای Durov از سمت مدیر عاملی این شرکت برکنار شده اند. ایشان سپس روسیه را ترک کرده، شهروندی جزیره Saint Kitts and Nevis را ابتیاع و در انگلیس شرکت جدیدی به اسم تلگرام  پایه گذاری کرده است.

منبع: صفحه انگلیسی پاول دوورف در ویکیپدیا