New wave of blocking Voice and Chat APPs in Iran

فیلترینگ واتس آپ تصویب شد، این خبری است که دبیرکارگروه تعیین مصادیق مجرمانه سه شنبه ۹ اردیبهشت اعلام کرد.

عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در گفت‌وگو با فارس گفت: در یکی از آخرین جلسات کمیته برای فیلترینگ نرم‌افزار واتس آپ تصمیم گرفته شده است.

وی افزود: این تصمیم اتخاذ شده و به تصویب هم رسیده است اما هنوز تصمیم برای زمان اجرای فیلترینگ گرفته نشده است. دبیر کمیته تأیید مصادیق محتوای مجرمانه درباره دو نر‌م‌افزار اینستاگرام و وایبر نیز گفت: برای فیلترینگ نرم افزار وایبر هنوز تصمیمی در کمیته اتخاذ نشده است. خرم‌ابادی درباره اینستاگرام هم گفت: این نرم‌افزار محتوای مجرمانه فراوانی دارد اما هنوز برای فیلترینگ این نرم‌افزار تصمیمی گرفته نشده است.

از ظهر سه شنبه ۹ اردیبهشت ۹۳، وایبر نیز از دسترس خارج شد. هرچند گه گداری پیام هایی در وایبر رد و بدل می شود، اما هنوز هم اختلال این نرم افزار اینترنتی موبایل وجود دارد. این فیلترینگ ها قابل پیش بینی بود ، از یک طرف خبرگزاری ها و سایت هایی که وابسته به صاحب اصلی مخابرات هستند در روزهای گذشته فضا و اذهان را برای این فیلترینگ ها آماده کردند و با گزارش هایی جهت دار زمینه را برای این فیلترینگ فراهم کردند.

از طرف دیگر ۹ روز پیش وحید صدوقی مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار، در نشستی خبری به تاثیر شبکه‌های اجتماعی موبایلی بر روی درآمدهای اپراتورها اشاره کرد و گفت: در کشورهای مختلف دولت‌ها این نرم افزارها را فیلتر می کنند اما در ایران به دلیل آزادی‌هایی که وجود دارد این اتفاق نیفتاده و بی شک فعالیت این شبکه‌ها بر درآمد اپراتورها نیز تاثیراتی داشته است. ما سعی خواهیم کرد پس از دریافت مجوز ارائه خدمات نسل‌های بالاتر با ارائه سرویس‌های متنوع این مشکل را برطرف کنیم اما به هر حال فعالیت این شبکه‌ها تاثیرات خاص خود را دارد.

نیازی به نوشتن دوباره نیست؛ واتس آپ اپلیکیشنی است که برای موبایل طراحی شده و با سرعت لاک‌پشتی اینترنت موبایل در ایران هم به خوبی کار می کند و البته در مدت کوتاهی جایگزین اس‌ام‌اس شد. چون امکان فرستادن پیام صوتی دارد و با سرعت بسیار خوبی، آن را به مخاطب ارسال می‌کند. انقدر واتس آپ با سرعت میان کاربران گوشی‌های هوشمند پرطرفدار شد که همه کم کم وایبر را فراموش می کردند. آن هم وایبر که به اینترنت پرسرعت تری نسبت به واتس آپ نیاز دارد.

خب این مواهب نصفه و نیمه‌ای که خواندید، به خوبی می‌تواند دلیلی باشد برای مخالفت‌های اپراتورهای تلفن همراه با واتس اپ. وقتی وی‌چت فیلتر شد انگشت اتهام به سمت ارائه دهنده های سرویس های مخابراتی گرفته شد، اما با گفته های مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار این اتهام اثبات شد.

دایره فیلترینگ ها و محدودیت ها در دولت تدبیر و امید علاوه بر فضای مطبوعاتی کشور اپلیکیشن های موبایلی را نیز در برگرفته است . به احتمال فراوان بعد از فیلترینگ واتس آپ ، مانند ماجرای فیلترینگ وی چت وزاری و مردان دولت تدبیر و امید یکی پس از دیگری مصاحبه کرده و مخالف خود را با فیلترینگ اعلام کنند . این در حالی است که ۶ نفر از اعضای ۱۲ نفره کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه را وزرا یا نماینده های آنان تشکیل داده اند.

داستان ویدئو و مخالفت هایی که با آن می‌شد آنقدر نخ‌نما شده که دیگر مورد خوبی برای یادآوری به اعضای کمیته فیلترینگ نیست. خودشان بهتر از همه آن روزها را یادشان هست که ویدئو و فیس‌بوک، وی‌چت و اینستاگرام را در یک سبد نگذارند. ویدئو دربرابر شبکه های اجتماعی فعلی اصلا عددی نیست.

مجید ابهری، آسیب شناس اجتماعی دراین باره چنین عقیده دارد: این اصل منطقی و آشکار را بپذیریم که با فناوری نمی‌توانیم مقابله کنیم مگر آن که از نگاه رفتارشناسی با آن همسو شویم و خود و فرهنگمان را در مقابل آن واکسینه کنیم. بسترسازی فکری به خصوص برای نوجوانان و جوانان و آموزش‌های لازم به آنها می‌تواند تا حدودی از ناهنجاری‌های پیش‌بینی شده کاهش دهد.

تجربه فیلترینگ واتس آپ هم باید درس عبرتی شده باشد برای مسئولین ، بنابر یک گزارش رسمی ۴۸ ساعت بعد از فیلتر کردن وی چت، ۴۱ درصد از ۴ و نیم میلیون نفر استفاده کننده از وی چت، روی گوشی موبایل خود فیلتر شکن نصب کردند. اما مسئولین نه از ویدئو درس گرفتند و نه از ماهواره ، حالا گویا قصد دارند شکست خود را در مقابله با اپلیکیشن ها تکمیل کنند.

در گزارش " فیلترینگ و میلیاردها تومان پولی که به جیب فیلترشکن فروشان می ریزد" در این ارتباط آورده بودم : ۴۸ ساعت بعد از فیلتر کردن وی چت، ۴۱ درصد از ۴ و نیم میلیون نفر استفاده کننده از وی چت یعنی یک میلیون و ۸۴۵ هزار نفر، روی گوشی موبایل خود فیلتر شکن نصب کردند. در حال حاضر میانگین قیمتی فیلترشکن های سرویس موبایل چیزی حدود ۶ هزار تومان است، با این حساب فقط در ۴۸ ساعت اولیه ۱۱ میلیارد و هفتاد میلیون تومان توسط کاربران اپلیکیشن موبایلی وی چت فیلتر شکن خریداری شده است.

با این حساب گروه اولی که از فیلترینگ چه در اینترنت و چه موبایل سود می‌برند، فیلترشکن فروشان هستند. این سؤال اینجا مطرح می‌شود که اساساً این فیلتر شکن فروشان چه کسانی هستند که نه تنها سایت‌هایشان فیلتر نیست، بلکه برای خود حساب بانکی دارند و فروش آنلاین انجام می دهند؟ آیا شناسایی این افراد توسط پلیس سخت است یا اراده و قصدی برای شناخت و برخورد با آن‌ها نیست؟

گروه دیگری که از فیلترینگ و به خصوص مسدود شدن اپلیکیشن های موبایلی منتفع می‌شوند، اپراتورهای تلفن همراه هستند. طبیعتاً با فراگیر شدن استفاده از این اپلیکیشن های موبایلی، برقراری ارتباط که تنها هزینه اندک اینترنت را برای کاربر در پی دارد، میزان استفاده مردم از پالس‌های گران قیمت خطوط تلفن همراه به شکل گسترده‌ای کاسته می‌شود؛ امری که در ماه‌های اخیر مشهود بود و به سرعت نیز در حال توسعه نفر به نفر است و طبیعتاً بخشی از هزینه های زندگی مردم و البته عدد بسیار بزرگی از درآمد اپراتورهای تلفن همراه را کاهش می‌دهد.

محدود ساختن اینترنت و استفاده از اپلیکیشن های موبایلی برای اقلیتی خوشحالی به بار می‌آورد و برای اکثریت، نارضایتی. نکته دیگر توجیه این فیلترینگ تحت عنوان حریم خصوصی و مسائل شرعی، قطعاً توجیه نادرستی است. به طور مثال اگر فیلترکنندگان نگران حریم خصوصی و اطلاعات مردم هستند در وهله اول باید نگران اطلاعات خود باشند، چون طبق گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی، میزبانی ۴۰ درصد سایت‌های دولتی در خارج از کشور است. حال باید دید اطلاعات چند دانشجو و دوست مهم‌تر است یا اطلاعات دولتی؟

دایره فیلترینگ روز به روز بزرگ‌تر می‌شود.